Thoái hoá khớp: Thách thức trong chuẩn đoán và điều trị (phần 3)
08/07/2018
THOÁI HÓA KHỚP ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO? Phương pháp thành công nhất là sự kết hợp giữa nhu cầu của bạn, lối sống và sức khỏe. Hầu hết các phương pháp này làm giảm đau và cải thiện chức năng. Và sau đây là thông tin
Bốn mục đích chữa trị Thoái hóa khớp
+ Giảm đau
+ Cải thiện chức năng khớp
+ Duy trì cân nặng bình thường
+ Đạt được cuộc sống khỏe mạnh
về nó:
Những cách điều trị Thoái hóa khớp
+ Tập thể dục
+ Điều chỉnh cân nặng
+ Giảm đau không dùng thuốc và biện pháp trị liệu thay thế
+ thuốc giảm đau
+ phẫu thuật
Phẫu thuật:
Với nhiều người, phẫu thuật có thể giúp giảm đau và giảm tàn tật của bệnh Thoái hóa khớp. Phẫu thuật có thể được tiến hành để đạt được một trong những mục tiêu dưới đây:
+ Loại bỏ những mảnh thừa của xương và sụn từ khớp nếu chúng gây nên triệu chứng buckling hoặc khóa ( phẫu thuật nội soi)
+ Nắn xương ( cắt xương).
+ Tái tạo bề mặt xương.
Phẫu thuật viên có thể thay thế phần khớp bị ảnh hưởng bằng khớp nhân tạo ( xương giả). Những khớp này có thể được làm từ hợp kim, nhựa mật độ cao và sứ. Một vài xương giả có thể kết nối với bề mặt xương bằng những loại xi-măng đặc biệt. Số khác có bề mặt xốp và dựa vào sự phát triển của xương ( một quá trình gọi là cố định sinh học) để giữa chúng ở một chỗ. Khớp nhân tạo có thể sử dụng được 10 – 15 năm hoặc lâu hơn. Phẫu thuật viên chọn thiết kế và chất liệu của phần xương giả phù hợp với cân nặng, giới tính, tuổi, mức độ hoạt động và những điều kiện y tế khác của bệnh nhân.
Những tiến bộ của việc thay thế khớp bao gồm khả năng, trong một vài trường hợp , chỉ để thay thế phần bị tổn thương của khớp gối, để lại phần chưa bị của khớp nguyên vẹn, và khả năng thay thế hông qua các vết mổ nhỏ hơn lần trước.
Quyết định sử dụng phẫu thuật dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm tuổi, nghề nghiệp, mức độ tổn thương, sự đau đớn, và mức độ ảnh hưởng của Thoái hóa khớp lên cuộc sống hàng ngày. Sau phẫu thuật và phục hồi chức năng, bệnh nhân có thể cảm thấy ít đau đớn và ít sưng hơn và có thể di chuyển dễ dàng.
Người nào có thể điều trị và theo dõi bệnh nhân bị thoái hóa khớp?
Điều trị thoái hóa khớp cần sự phối hợp của nhiều chuyên khoa. Có nhiều bác sĩ thuộc nhiều chuyên khoa khác nhau tham gia điều trị 1 bệnh nhân bị viêm khớp. Bạn có thể chọn một vài bác sĩ thuộc các chuyên khoa dưới đây để hỗ trợ mình trong việc điều trị thoái hóa khớp:
- Bác sĩ đa khoa là những người điều trị cho bệnh nhân đầu tiên trước khi gửi họ tới các bác sĩ chuyên khoa khác. Thông thường, một bác sĩ đa khoa sẽ là người chịu trách nhiệm chính trong việc điều trị bệnh viêm khớp của bạn. Họ cũng sẽ chịu trách nhiệm điều trị các bệnh nền khác của bạn và phối hợp với các bác sĩ khác để giúp đỡ bạn.
- Bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp là những người chuyên điều trị bệnh viêm khớp và các bệnh lí có liên quan ảnh hưởng tới các khớp, các cơ và các xương.
- Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình là các bác sĩ phẫu thuật các bệnh về xương và khớp.
- Chuyên gia vật lí trị liệu là người hỗ trợ các bệnh nhân bị các bệnh về khớp cải thiện chức năng các khớp của họ.
- Chuyên gia trị liệu nghề nghiệp là người sẽ dạy bạn những cách để bảo vệ các khớp, các cách giảm đau, thực hiện các hoạt động hàng ngày và ngăn ngừa phẫu thuật.
- Chuyên gia dinh dưỡng là người sẽ dạy bạn những cách ăn uống lành mạnh để cải thiện sức khỏe và duy trì cân nặng phù hợp cho sức khỏe.
- Điều dưỡng là người giúp các bệnh nhân hiểu rõ tình trạng bệnh và giúp bệnh nhân tuân thủ điều trị.
- Bác sĩ trị liệu là người giúp bệnh nhân tận dụng tối đa tiềm lực thể chất.
- Chuyên gia châm cứu có chứng chỉ là người giúp bạn giảm đau và tăng cường hoạt động thể chất bằng cách châm cứu.
- Chuyên gia tâm lý giúp bạn đối phó với các khó khăn tại gia và nơi làm việc do bệnh của bạn gây ra.
- Chuyên viên xã hội là các chuyên gia hỗ trợ bạn với các thách thức xã hội gây ra do tình trạng khuyết tật, thất nghiệp, gặp vấn đề tài chính, chăm sóc sức khỏe tại nhà và các nhu cầu khác do bệnh của bạn gây ra.
- Chuyên gia chỉnh hình tập trung vào việc điều trị dựa trên mối quan hệ giữa cấu trúc của cơ thể - chủ yếu là cột sống – và chức năng của nó.
- Chuyên gia mát xa là người ấn, chà và các động tác khác để kích thích các cơ và các mô mềm khác của cơ thể. Họ thường sử dụng bàn tay và các ngón tay của mình để thực hiện các động tác trên, nhưng đôi khi họ cũng có thể sử dụng cánh tay, khuỷu tay hoặc bàn chân.
Hy vọng cho tương lai
Các nghiên cứu đang mở ra các phương pháp điều trị mới cho những người mắc bệnh thoái hóa khớp. Một cách tiếp cận cân bằng, toàn diện vẫn là chìa khóa để luôn hoạt động và khỏe mạnh khi bị bệnh. Những người mắc bệnh thoái hóa khớp nên kết hợp tập thể dục, thư giãn, học tập, hỗ trợ xã hội và dùng thuốc trong các chiến lược điều trị bệnh của họ. Trong thời gian đó, các nhà khoa học sẽ làm sáng tỏ được cơ chế phức tạp của căn bệnh này và các phương pháp điều trị cũng như phòng ngừa sẽ ngày càng rõ ràng hơn. Những tiến bộ này được kì vọng sẽ nâng cao chất lượng cuộc sống của những người bị thoái hóa khớp và gia đình của họ.
TỪ KHÓA
Dấu ấn sinh học: các dấu ấn thực thể hoặc các chất sinh học biểu hiện sự thay đổi trong xương hoặc sụn. Các bác sĩ tin rằng một ngày nào đó họ có thể sử dụng các dấu ấn sinh học để chẩn đoán chứng thoái hóa khớp trước khi chứng bệnh này gây tổn thương khớp đáng chú ý và dùng chúng để theo dõi tiến triển của bệnh và đáp ứng với điều trị.
Gai xương (bone spurs) là mảnh xương nhỏ phát triển trên các cạnh của một khớp bị thoái hóa.
Sụn là một lớp bao phủ cứng nhưng trơn trượt ở đầu mỗi xương. Sự phá hủy sụn khớp là đặc điểm chính của bệnh thoái hóa khớp.
Chondroitin sulfate là một hợp chất tự nhiên có trong sụn khớp, người ta cho rằng đây chính là chất căn bản của sụn. Chondroitin thường được dùng bổ sung với glucosamine trong điều trị thoái hóa khớp. Đọc phần “Các thuốc bổ” trong mục “Liệu pháp điều trị bổ sung và điều trị thay thế” để biết thêm chi tiết.
Collagen là một họ protein góp phần tạo nên sụn. Collagen cũng là nguyên liệu cấu tạo nên da, gân cơ, xương và các mô liên kết khác.
Corticosteroids là một hormone chống viêm mạnh được sản xuất tự nhiên trong cơ thể người hoặc có trong các loại thuốc con người tạo ra. Đối với bệnh thoái hóa khớp, corticosteroids có thể được tiêm vào các khớp bị ảnh hưởng để làm giảm tình trạng viêm tạm thời và giảm đau.
Chất ức chế COX – 2 là một thuốc chống viêm không chứa steroid thế hệ mới (NSAIDs thế hệ mới), được sử dụng để giảm đau và kháng viêm, tác dụng phụ lên dạ dày ít hơn nhóm NSAID truyền thống. Để biết thêm thông tin về nguy cơ gây ra do NSAIDs, đọc phần « NSAID s » trong phần « Điều trị thoái hóa khớp »
Glucosamine là một hợp chất được tổng hợp tự nhiên trong cơ thể, cung cấp nguyên liệu để tạo sụn và sửa chữa các sụn bị hư hại. Đọc phần “Các thuốc bổ” trong mục “Liệu pháp điều trị bổ sung và điều trị thay thế” để biết thêm chi tiết.
Acid Hyaluronic là một hợp chất có trong khớp, làm cho khớp dễ di chuyển và có thể bị giảm ở những người bị thoái hóa khớp. Đối với một số người bị thoái hóa khớp gối, thay thế acid hyaluronic bằng cách tiêm vào khớp gối các chất bổ dưỡng có hiệu quả trong việc tăng cường độ trơn tru của khớp, giảm đau và cải thiện chức năng khớp.
Bao hoạt dịch là một màng bao cứng kết nối các xương và các phần của khớp lại với nhau.
Tái tạo bề mặt khớp là quá trình thay thế bề mặt sụn bị tổn thương trong khi phần còn lại của khớp không bị ảnh hưởng tới.
Dây chằng là các dây mô liên kết chắc chắn, kết nối xương này vào xương khác, làm cho cấu trúc bền vững.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) cung cấp các hình ảnh vi tính có độ phân giải cao về các mô bên trong cơ thể. Trong lúc chụp MRI, một nam châm mạnh quét hết cơ thể để tạo ra các hình ảnh này.
Cơ là một nhóm các tế bào chuyên biệt có thể co và duỗi để tạo ra các cử động khi bị kích thích bởi xung thần kinh.
Thuốc giảm đau không có steroid (NSAIDs) là một nhóm thuốc không cần kê đơn hoặc phải kê đơn, được dùng để giảm đau và kháng viêm. Các loại thuốc NSAID thường được dùng là ibuprofen và naproxen sodium. Để biết thêm thông tin về nguy cơ khi sử dụng NSAID, đọc phần « NSAIDs » trong mục « Điều trị thoái hóa khớp ».
Thoái hóa khớp là dạng viêm khớp thường gặp nhất. Thoái hóa khớp được đặc trưng bởi sự phá hủy sụn khớp, dẫn đến đau, cứng khớp và mất khả năng đi lại.
Phẫu thuật cắt xương là phẫu thuật cắt bỏ và sắp xếp lại xương để chuyển khối lượng từ bề mặt một xương bị tổn thương và gây đau sang một xương khác khỏe hơn.
Viêm khớp dạng thấp là một dạng viêm khớp, có cơ chế sinh bệnh là do hệ miễn dịch tấn công các mô của khớp, gây đau, viêm, sau đó tổn thương khớp và gây biến dạng khớp. Viêm khớp dạng thấp thường xuất hiện vào độ tuổi trẻ hơn thoái hóa khớp, có thể làm người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, sốt. Viêm khớp dạng thấp cũng có thể ảnh hưởng tới mô da, phổi, mắt, mạch máu.
Màng hoạt dịch là một màng mỏng trong bao hoạt dịch, tiết ra hoạt dịch.
Hoạt dịch là chất dịch tiết ra bởi màng hoạt dịch, bôi trơn khớp và giữ cho các sụn trơn tru và khỏe mạnh.
Gân cơ là dải xơ cứng, chắc kết nối cơ với xương.
Kích thích điện qua da (TENS) là kĩ thuật dùng một thiết bị điện nhỏ để đưa trực tiếp xung điện cường độ nhẹ tới các đầu mút thần kinh nằm dưới da ở vùng bị đau. TENS có thể làm giảm một vài cơn đau do viêm khớp. Kĩ thuật này có vẻ có hiệu quả do nó ngăn dòng tín hiệu đau truyền lên não và thay đổi nhận thức về cảm giác đau.
X – quang là kĩ thuật dùng chùm tia phóng xạ cường độ yếu chiếu qua cơ thể để tạo ra một bức ảnh gọi là ảnh X – quang. X – quang khớp bị thoái hóa có thể cho thấy các hình ảnh như mất sụn, tổn thương xương và gai xương.